REGISTER VAN BESCHERMDE CULTUURHISTORISCHE ERFGOEDEREN
Fort Amsterdam – Fortkerk – Punda
Kadastrale gegevens: Stadsdistrict Sectie: A – nr. 1097
Vrijstaand pand met de nok evenwijdig aan het binnenplein van Fort Amsterdam. Drie bouwlagen met kap. Zadeldak, gedekt met rode kruispannen en ingesloten tussen topgevels met halfronde topbeëindiging en geprofileerde deklijst, die bij de top en bij devoet van het dak in- en uitzwenkt. Centraal geplaatst nagenoeg vierkant venster met opgeklampt houten luik, en in de zuidgevel daaronder een opgeklampte houten deur. Tweemaal twee dakkapellen, met gebogen topveld met geprofileerde deklijst, zeer bescheiden zijconsoles en wangstukken, en een staand venster met houten shutterramen. Centraal op het dak een dakruiter, met achthoekige voet, die via een rondgaand koepelgewelf overgaat in een ronde lantaarn, bekroond met een koepel met windwijzer. Aan beide zijden van het dak in drie zijden van de achthoek een staand venster en acht staande vensters in de ronde lantaarn. Deze vensters met houten shutterramen en tweedelig bovenlicht. Op de voet van de dakruiter in voor- en achtergevel het jaartal 1903.
Gevels: gepleisterde en geverfde gevels.
Voor- en achtergevel (west- en oostgevel): lijstgevels met geprofileerde gootlijst. De gevels worden door vlakke pilasters invieren gedeeld, waarvan de middelste traveeën breder zijn dan de buitenste. Zes assen, welke op de tweede verdieping afwisselend gevormd worden door nagenoeg vierkante blinde vakken en lage boogvensters, die in de voorgevel een smalle geprofileerde omlijsting hebben. Aan de voorzijde is in de middelste blinde vakken “ANNO” en “1769” aangebracht. Op de eerste verdieping in de middelste traveeën vier staande boogvensters, in de voorgevel met geprofileerde omlijsting, en in de buitenste traveeën van de voorgevel deuren, en van de achtergevel rondvensters. Op de begane grond van de voorgevel in de buitenste traveeën ingangen naar de overwelfde begane grond en twee kleine boogvensters juist boven het bordes en in de achtergevel zes smalle boogvensters. De ingangen op de eerste verdieping van de voorgevel worden bereikt via trappen langs de gevel: vanaf het plein voert een trap van vier treden naar een bordes, waarna de trap zich in twee armen splitst, van elk negen treden. De onderste trap heeft dichte balustraden met geprofileerde bovenzijde, langs de beide armen van de trap balustraden van stenen balusters. Op de hoeken bij het bordes zuiltjes met knopbekroning. De bordessen voor de ingangen naar de kerkruimte zijn overdekt met soort baldakijnen, gedragen door bogen op versierde zuiltjes. Tegen de noordoosthoek van de achtergevel is een standgoot aangebracht.
Oostelijke en westelijke zijgevel: de gevels zijn in traveeën verdeeld door vier pilasters, die bij de noordgevel eindigen tegen een gootlijst over de hele breedte van de gevel. In beide gevels op de tweede verdieping twee kleine boogvensters en op de eerste verdieping van de noordgevel één en van de zuidgevel twee staande vensters. Op de begane grond in de zuidgevel twee boognissen en in de noordgevel één boognis, met staande vensters. Tegen beide gevels een uitgebouwd veelhoekig traptorentje met geprofileerde lijst langs het dak.
Interieur: vier zuilen dragen in de lengterichting van de kerk twee aan twee een steunconstructie van vier bogen, waarop een soort tongewelf rust, dat aan de zijkanten overgaat in kwarttongewelven. Mahoniehouten preekstoel en gouverneursbank, beide 18e eeuw. Een orgel, dat in 1887 vernieuwd werd.
Ten noordoosten van de Fortkerk bevindt zich een regenbak (1).
(Opmerkingen:
(1) Boven de regenbak de voormalige consistoriekamer, thans museum.
Redengeving:
Gebouw als boven beschreven van algemeen belang wegens schoonheid en betekenis voor de geschiedenis van het eiland op grond van de volgende waardestellende criteria:
– architectuurhistorische en cultuurhistorische waarde, aangezien dit gebouw een onderdeel vormt van het Fort Amsterdam dat tot de oudste bouwwerken op het eiland behoort. De Fortkerk stamt in zijn huidige vorm uit 1766 – 1769 en is van oudsher de garnizoenskerk binnen het Fort;
– monumentale ensemblewaarde daar het onderdeel vormt van een groter te beschermen stedebouwkundig geheel.
Tot het hierboven vermelde monument behoort al hetgeen dat door bestemming of anderszins rechtens onroerend is.
Registratie: 1995-07-31
Afschrift Hypotheek: 1995-08-14
Aanwijzing Besluit: 1995-05-31
Publicatie: 1995-06-16
Inzage: 1995-06-16
