Landhuis Hel, Berg Altena z.n., Willemstad

• 1. :

REGISTER VAN BESCHERMDE CULTUURHISTORISCHE ERFGOEDEREN

Landhuis Hel

Kadastrale gegevens: Sectie I-A, Nr.: 5467

Inleiding

Landhuis Hel, dateert vermoedelijk in oorsprong uit de tweede helft van de 18^e-eeuw.  Hierop wijzen de opzet van het huis en detailleringen als de omlijsting van een deur in de sala, Mogelijk werden aanpassingen gepleegd in de tweede helft van de 19^e-eeuw, toen ook de bijgebouwen aan het huis werden toegevoegd. (Aanpassingen in de 20e eeuw.) Het landhuis bevindt zich op de voormalige plantage Paradijs ten noorden van de Berg Altena. Het huis ligt in het lage terrein aan de weg naar Salinja. De historische bebouwing omvat het huis en twee bijgebouwen.

Beschrijving

Het landhuis is op rechthoekige plattegrond in steen opgetrokken over een enkele bouwlaag en kap, met de nok noordoost-zuidwest gericht. Het landhuis is traditioneel opgezet en bestaat uit een kern en galerijen rondom langs de vier zijden. De kern heeft een steil, afgewolfd zadeldak, waarop de lessenaarsdaken (van flauwere helling) van de galerijen aansluiten. De daken zijn gedekt met (behandelde) oudhollandse pannen. Het zadeldak heeft tweemaal twee dakkapellen op de beide lange vlakken en op de korte afgewolfde dakvlakken elk een. De dakkapellen hebben een driehoekig topveld met geprofileerde deklijst op zijconsoles en staande vensters met houten shutterramen (l). Op de westelijke hoek van de galerij staat een vierhoekige schoorsteen.

De gevels zijn gepleisterd en geverfd. De voorgevel (zuidoost gevel) heeft een brede gootlijst met een smalle bovenlijst. De zuidwestgevel heeft alleen de smalle bovenlijst (de situatie aan de andere twee gevels is gewijzigd). De vensters zijn alle uitgevoerd als staande vensters met houten shutterramen (2). Het huis is geplaatst op een hoog basement vanwege de glooiing van het terrein.

De voorgevel (zuidoost-gevel) bevat een centrale, dubbele deur en aan weerszijden tweemaal drie vensters.

De achtergevel (noordwestgevel) bevat een centrale, dubbele deur en aan weerszijden vensters (3). Ter plaatse van de galerij op het zuidwesten is een smalle deur van de keuken.

Op de westelijke hoek bevindt zich een standgoot.

De zuidwestelijke zijgevel bevat een dubbele deur in de kern en aan weerszijden ter hoogte van de lange galerijen een venster. Het linker venster is van de keuken en is klein uitgevoerd. De noordoostelijk zijgevel heeft twee staande vensters ter hoogte van de lange galerijen (4).

Van het interieur is de indeling grotendeels gehandhaafd. De kern is verdeeld in twee vertrekken, gescheiden door een centrale gang in de breedte-as van het huis. Beide vertrekken hebben een deuropening naar de gang en een naar de korte galerij; naar de lange galerijen zijn in elke wand twee vensters te onderscheiden (5).

Het zuidwestelijke vertrek heeft als enige op het zuiden een houten deuromlijsting van geprofileerde spiegelboog (totale breedte 138cm; binnen dagkanten 112,5cm). De gang heeft via boogvormig overspannen doorgangen verbindingen met de galerijen en vertrekken. Op het westen ligt de keuken, ondergebracht in de galerij, met een grote voormalige fogon die met de genoemde schoorsteen een afvoer heeft. In de galerij aan de voorzijde van het huis voert tevens een houten steektrap in twee steken naar de zolder boven de kern.

Terrassen

Over de gehele breedte van de voorgevel ligt een terras dat geplaveid is met gele handvorm baksteen (1 8,5 x 8,5 x 3,5). Het terras wordt driezijdig omgeven door een borstwering met plantenbak. In de as van de hoofdingang is deze onderbroken voor de centrale trap bestaande uit segmentboogvormige treden tussen gespreide borstweringen. De borstweringen hebben aan de buitenrand -een geprofileerde afsluiting, die onder aan de trap eindigt in een gepleisterde voluut. De treden zijn gemetseld uit rode baksteen (18,5 x 8,5 x 5cm). Op de zuidwestelijke hoek van het huis is eveneens een doorgang met een trapje met restanten van rode baksteen.

Langs de gehele achtergevel ligt eveneens een terras. Dit terras heeft een centrale toegangstrap tussen licht gespreide borstweringen met geprofileerde bovenzijde en ronde verdikkingen aan de onderzijde. Vanwege de glooiing in het terrein ligt het terras op een hoog basement. Hierin bevindt zich een grote regenbak, die wordt overkluisd door naast elkaar liggende tongewelven gemetseld in gele baksteen. De compartimenten staan met rondbogen op pijlers onderling in verbinding. In de muren van het basement zijn tweemaal twee nagenoeg vierkante tapluiken aan weerszijden van de centraal geplaatste trap.

1. Op de westelijke hoek van het achterterras staat een klein stenen bijgebouw met bergruimte en toiletruimte. Het bijgebouw heeft een rechthoekige plattegrond, is opgetrokken in steen over een enkele bouwlaag en heeft een flauw hellend lessenaardak met de hoge zijde op het zuidoosten. Het dak is gedekt met rode oudhollandse pannen.
2. Een tweede bijgebouw ligt ten zuiden van het landhuis. Het is opgetrokken in steen over enkele bouwlaag en heeft een zadeldak met overstek. Het dak wordt aan de noordoostzijde afgesloten door een tuitgevel met 19e-eeuwse topbeëindiging en geprofileerde deklijst; aan de zuidwestzijde door een eenvoudige puntgevel (6).

(Opmerkingen:

1. De dakkapel op het korte noordoostelijk vlak is vernieuwd met vereenvoudigde vormen en steiler fronton.
2. Alle vernieuwd.
3. Het achterterras is overdekt met een nieuw lessenaardak en het noordelijke deel is als uitbreiding van dichte muren voorzien en bij het huis getrokken.
4. Deze bevatte oorspronkelijk in de kern een centrale deur aan een trap die langs de gevel opging. Het rechter venster is gedeeltelijk dichtgezet ten behoeve van een airco.
5. Deze vensters zijn dichtgezet maar in het muurvlak nog wel als kozijn aanwezig.
6. In de gepleisterde en geverfde gevels waren de volgende openingen aangebracht: op het zuidoosten twee deuren (dichtgezet), op het zuidwesten een venster, op het noordoosten een venster (dichtgezet), op het noordwesten twee deuren.)

Redengeving:

Het gebouw als boven beschreven is van algemeen belang wegens schoonheid en volkskundige waarde op grond van de volgende waardestellende criteria:

• architectuur- en cultuurhistorische waarde als landhuis met de voor Curaçao kenmerkende opzet met kern, galerijen rondom en terrassen;
• architectuurhistorische waarde vanwege onderdelen als de terrastrap, de houten deuromlijsting aan het interieur, de keuken met fogon en overwelfde regenbak; – ensemblewaarde van landhuis en twee bijgebouwen.

Tot het hierboven vermelde monument behoort al hetgeen door bestemming of anderszins rechtens onroerend is.

Registratie: 12 augustus 1999

Afschrift hypotheekbewaarder: 30 augustus 1999

Aanwijzingsbesluit: 12 juli 1999

Publicatie: 19 juli 1999

Inzage: 30 dagen vanaf 19 juli 1999