REGISTER VAN BESCHERMDE CULTUURHISTORISCHE ERFGOEDEREN
Landhuis Jan Kok
Kadastrale gegevens: meetbrief: 136/1948,1938/1960 en 419/1964
Omschrijving van het monument:
Inleiding
De plantage, die aanvankelijk de naam Zevenhuizen had, is gesticht in het begin van de 18e-eeuw. Adriaan Kock was de eerste eigenaar. Naast de gebruikelijke plantageactiviteiten werd er tot in de 20e-eeuw zout gewonnen uit de Salinja Sint Marie. Aan het eind van de 18e-eeuw en in het begin van de 19e-eeuw was de plantage in handen van de eigenaren van de aangrenzende plantage Siberie. In deze periode stond er slechts een magasina op Jan Kok. Het huidige landhuis Jan Kok dateert zeer waarschijnlijk uit het tweede kwart van de 19e-eeuw.
In 1962 is het landhuis onder leiding van de architect ir. Serge Alexeenko ingrijpend gerestaureerd. (1)
Landhuis Jan Kock is gesitueerd ten noorden van de Salinja Sint Marie, op een hoog plateau aan de noordzijde van de weg naar St. Willibrordus.
De historische bebouwing bestaat uit het landhuis, een regenbak, een magasina en resten van koralen. Verder zijn er twee putten, twee pos di pia en de voormalige zoutpannen in de Salinja Sint Marie.
Beschrijving
Het landhuis heeft een rechthoekige plattegrond bestaande uit een kern met galerijen aan de langszijden. Het gebouw is opgetrokken in steen over een bouwlaag op een basement en heeft een kap. De nok van het dak is noord-zuid gericht. Boven de kern is een zadeldak waarop de lessenaarsdaken van de galerijen aansluiten. De daken zijn gevat tussen tuitgevels met 19e-eeuwse topbeëindigingen. De tuitgevels hebben schouders en eenvoudig geprofileerde deklijsten.
De gevels zijn gepleisterd en geverfd. Zeer waarschijnlijk was de voorgevel oorspronkelijk aan de oostzijde. (2) De westgevel (de huidige voorgevel) heeft van links naar rechts: de deur van de keuken, een staand venster, een dubbele deur en tweemaal een staand venster. Uiterst rechts, op de hoek van de gevelwand, is een standgoot. (3)
De zuidgevel heeft op de hoofdverdieping een centraal geplaatste deuropening en aan weerszijden telkens een staand venster. (4) Voor de deur is een dubbele bordestrap. In het basement is een centraal geplaatste boogvormige deuropening. De noordgevel heeft twee staande vensters. (5)
Interieur
De kern van het landhuis is onderverdeeld in twee ruimten van verschillende grootte. De grote ruimte op het zuiden is de sala. In de kernwanden van de sala zijn twee tegenover elkaar geplaatste, boogvormige doorgangen met profielen op de hoeken. Ten zuiden van de doorgangen is telkens een grote vensteropening.
Terrassen
Voor de westgevel ligt een terras. In de zuidwesthoek van het terras is een slavenbel. In het basement onder het zuidwestelijke gedeelte van het terras is een regenbak. De regenbak heeft een overloop aan de westzijde en een overloop aan de zuidzijde van het basement.
Bijgebouwen
Ten noorden van het landhuis ligt een magasina uit de 18e-eeuw. De magasina bestaat uit drie bouwvolumes: een rechthoekig centraal deel met aan weerzijden twee dwarsgeplaatste, kleine rechthoekige delen. De drie delen zijn opgetrokken in steen en de gevels zijn gepleisterd en geverfd.
Het centrale deel is opgetrokken over één bouwlaag en kap. De nok van de kap is oostwest gericht en staat loodrecht op die van het landhuis. Het zadeldak is gevat tussen twee tuitgevels, is gedekt met rode Oudhollandse pannen en heeft een overstek. Het gebouw heeft schuinsopgaande wanden. In de voorgevel – zuidelijke gevel – is een centraal geplaatste, dubbele schuurdeur. De achtergevel op het noorden heeft verdikkingen in de vorm van steunberen en bogen.
De dwarsgeplaatste gebouwtjes aan weerszijden zijn opgetrokken over twee bouwlagen en kap. De nokken van de zadeldaken zijn noord-zuid gericht en staan loodrecht op de nok van het middelste deel van de magasina. De zadeldaken zijn gevat tussen twee gevels met in- en uitzwenkende contouren. De daken zijn gedekt met rode Oudhollandse pannen. De buitenste dakvlakken op het oosten en het westen hebben een overstek; de zijgevels die aansluiten op de magasina hebben een zakgoot met een spuwer aan de noordzijde. In de zuidgevel hebben beide gebouwtjes een centraal geplaatste deur met daarboven een staand venster met een enkelvoudig opgeklampt houten luik.
Ten westen van het landhuis bevinden zich resten van koralen.
Op enige afstand ten zuiden van het landhuis is een brede L-vormige dam. Daarachter ligt een pos di pia met restanten van muren.
Ten zuidwesten van het huis ligt een put met een molen. De schacht heeft een doorsnede van 1,85m. De putrand is 40cm dik.
Ten noordwesten van het landhuis is een put. De schacht heeft een doorsnede van 2,35m. De putrand is 40cm hoog en is 40cm dik. Boven in de put zijn twee oude balken, de restanten van een voormalige hijsinstallatie.
Ten westen van de toegangsweg van het landhuis en op korte afstand van de weg naar Willibrordus liggen restanten van een pos di pia.
Ten zuiden van het landhuis, aan de overzijde van de weg naar Sint Willibrordus, liggen in de Salinja Sint Marie restanten van de voormalige zoutpannen van Jan Kok, van Hermanus en van Siberie. De zoutpannen worden gevormd door rechte dammen van verschillende breedte en samenstelling.
(Opmerkingen:
1) De hele dakconstructie, de dakkapellen en de dakpannen zijn vernieuwd. Bovendien zijn een aantal openingen in de gevelwanden gewijzigd. De voormalige shutterramen zijn vervangen door houten luiken; de voormalige paneeldeuren met shutters zijn vervangen door opgeklampte houten deuren. De fornu met schoorsteen aan de westgevel en een kleine aanbouw aan de noordgevel zijn toegevoegd. De vloer van de keuken en de terrassen, evenals de buitentrappen zijn opnieuw met steen afgedekt.
2) De oostelijke gevel is tijdens de restauratie gedeeltelijk nieuw opgetrokken; daarbij zijn de oorspronkelijke openingen gewijzigd. De oorspronkelijke Keulse goot plus gootlijst is verwijderd. Er is nu een dakoverstek. De twee vensteropeningen in het basement zijn zeer waarschijnlijk toegevoegd.
3) De westgevel werd tijdens de restauratie voorzien van een ringbalk van beton boven de openingen van deuren en vensters. De gootlijst is toen opnieuw aangebracht.
4) De afmetingen van de openingen zijn gewijzigd tijdens de restauratie van 1962. Boven de openingen van de hoofdverdieping is een brede doorlopende band, het restant van een voormalige goot. De vensteropening in de top van de gevel is verkleind. De deuropeningen aan weerszijden van de bordestrap zijn zeer waarschijnlijk niet oorspronkelijk.
5) De noordgevel is eveneens gewijzigd; zie opmerking 1). De deur op de zolderverdieping was oorspronkelijk een vensteropening.)
Redengeving:
Het gebouw als boven beschreven is van algemeen belang wegens schoonheid en volkskundige waarde op grond van de volgende waardestellende criteria:
- architectuur- en cultuurhistorische waarde als landhuis met de voor Curaçao kenmerkende opzet van een kern en galerijen;
- architectuur- en cultuurhistorische waarde vanwege de unieke 18e-eeuwse magasina, de regenbak onder het terras en de opslagruimte in basement;
- monumentale ensemblewaarde vanwege de ligging en de samenhang van gebouwen, voorzieningen en zoutpannen.
Tot het hierboven vermelde monument behoort al hetgeen dat door bestemming of anderszins rechtens onroerend is.
Registratie: 20 januari 2003
Afschrift Hypotheekbewaarder: 23 januari 2003
Aanwijzingsbesluit: 21 juni 2002
Publicatie: 3 juli 2002
Inzage: gedurende 30 dagen vanaf 3 juli 2002
