Landhuis San Sebastian

• 1. :

REGISTER VAN BESCHERMDE CULTUURHISTORISCHE ERFGOEDEREN

Landhuis San Sebastian

Kadastrale gegevens: Sectie: – Meetbrief Nr.: 645/1975

Inleiding

De plantage Sint Sebastiaan werd in het begin van de 18^e-eeuw gesticht. De eerst bekende eigenaar was Abraham Ulloa, die in 1722 Sint Sebastian aan Herman Winkler verkocht. Op de voorgevel van het huis staat de bouwdatum 1754 vermeld. Tijdens een inval van de Engelsen in 1805 werd Sint Sebastiaan, evenals andere plantages in de omgeving, zeer waarschijnlijk geplunderd. In de 19^e-eeuw zijn een aantal aanbouwen aan het oorspronkelijke huis toegevoegd.

Het landhuis staat op een heuvel ten noorden van de openbare weg van Sint Willibrordus naar Soto.

De historische bebouwing bestaat uit het landhuis met keuken, een terras met dors- en/of droogvloer, een regenbak, een schuurtje en een koraal.1)

Beschrijving

Landhuis

Het landhuis bestaat uit een hoofdgebouw met diverse aanbouwen uit latere perioden. Het huis is opgetrokken in steen. De gevels zijn gepleisterd en geverfd.

Het hoofdgebouw heeft een rechthoekige plattegrond bestaande uit een kern met galerijen aan de langszijden. De nok van de kap is oostwest gericht en staat loodrecht op de as van de openbare weg voor het huis. Boven de kern is een zadeldak waarop de lessenaarsdaken van de galerijen aansluiten. Het zadeldak is gevat tussen 18^e-eeuwse tuitgevels met een eenvoudig geprofileerde topbeëindiging, bestaande uit een klein driehoekig fronton op een rechthoekig lijstwerk. In dit lijstwerk is in de voorgevel de datum “Aº 1754” weergegeven. De gevels zijn voorzien van deklijsten. Ter plaatse van de overgang van het zadeldak naar het lessenaardak is een knik in de deklijst. Op het noordelijk dakschild van het zadeldak is een dakkapel met een driehoekig topveld op zijconsoles en een staand venster. Het lessenaardak aan de zuidzijde heeft een overstekend dakvlak. Het dak is gedekt met rode Oudhollandse pannen. Op sommige plaatsen zijn resten van zwarte glazuur.

De westgevel (voorgevel) heeft drie assen die gevormd worden door een centraal geplaatste dubbele deur en telkens een vierkant venster aan weerszijden.2) Op de zolderverdieping is een vierkant venster met waterlijst. Voor de deur is een halfrond stoepje; dit is met IJsselstenen afgedekt.

De zuidelijke zijgevel heeft links van de zuidelijke aanbouw een vierkant venster en een deur; rechts van de aanbouw is nog een deur.

De noordgevel heeft ten westen van de noordelijke aanbouw een deur en een vierkant venster. Op de noordwestelijke hoek van de gevel is een standgoot die uitmondt in een taphokje. Het taphokje sluit aan op de westelijke voorgevel. Het taphokje is afgedekt door een half gewelfje van steen; de halve boog is aan de buitenzijde voorzien van een deklijst. Aan de oostelijke zijde van het taphokje is de tapopening van de regenbak die onder het terras ligt.

Dwars in de zuidelijke galerij van het hoofdgebouw steekt een latere aanbouw. De aanbouw heeft een rechthoekige plattegrond en is op getrokken in steen over twee bouwlagen en kap. De nok van de kap is noord-zuid gericht en staat loodrecht op de nok van het hoofddak. Het zadeldak is gevat tussen twee 19^e-eeuwse tuitgevels. De tuitgevels hebben een deklijst en een eenvoudige topbeëindiging bestaande uit een klein, driehoekig fronton. Ter hoogte van de aanzet van de dakschilden zijn spuwers.

De aanbouw heeft in de zuidgevel drie boven elkaar geplaatste staande vensters met waterlijsten; in de westelijke zijgevel is op de eerste bouwlaag een deur en op de tweede bouwlaag een staand venster met waterlijst; de oostelijke zijgevel heeft een staand venster op de eerste bouwlaag en op de tweede bouwlaag staand venster met waterlijst.

Op het oostelijke deel (achterzijde) van het hoofdgebouw sluiten in het verlengde van de galerijen twee vleugels aan. Tussen de vleugels is een doorgang naar de oostelijke deur in de kern van het hoofdgebouw. De vleugels hebben een rechthoekige plattegrond en zijn opgetrokken in steen over een enkele bouwlaag plus kap. De nokken zijn oostwest gericht en lopen evenwijdig aan de nok van de kern. De zadeldaken zijn gevat tussen tuitgeveltjes met eenvoudige topbeëindigingen, bestaande uit een klein driehoekig fronton. De gevel heeft een deklijst. De daken zijn gedekt met rode Oudhollandse dakpannen. In de voorgevels zijn spuwers aan de zijde van de centrale doorgang.

Beide oostelijke gevels van de vleugels hebben een centraal geplaatst, staand venster met waterlijsten op de eerste bouwlaag en een kleiner staand venster met waterlijsten op de zolderverdieping. De buitengevels aan de noord- en zuidzijde hebben een centraal geplaatst, staand venster met waterlijst

Interieur

De kern van het landhuis is onderverdeeld in een grote ruimte, de sala, en een kleinere ruimte aan de oostzijde. De sala staat door middel van twee segmentboogvormige doorgangen en vensteropeningen in verbinding met de galerijen.3) Vanuit de noordelijke galerij wordt de zolderverdieping door middel van een trap ontsloten. Het onderste deel van de trap is van steen en steekt in de galerij. De trapopening in de kernwand is boogvormig.4) Op de vloer van de kern en de galerijen liggen IJsselsteentjes.

Keuken

Op enkele meters afstand van de noordelijke zijgevel van het landhuis staat de keuken. Hij is opgetrokken in steen op een nagenoeg vierkante plattegrond en heeft een lessenaardak met de hoge zijde op het oosten. Door het dakschild steekt een schoorsteen. In de keuken bevindt zich tegen de oostelijke binnenwand een grote fogon.5)

Terrassen

Het landhuis is omgeven door een terras met een borstwering. Aan de westzijde heeft het terras een basement. In de as van de hoofdingang ontsluit een trap van zes treden het terras vanuit de openbare weg. De trap verwijdert zich naar onder toe en heeft lage borstweringen die in kolommen eindigen. Boven aan de trap en in het stoepje onder aan de trap zijn IJsselsteentjes verwerkt. In de zuidwestelijke hoek van het terras is een dors- of droogvloer. Onder het noordwestelijke gedeelte van het terras is een grote regenbak met overloopgaten in het basement van het terras aan de straatzijde.

Bijgebouwen

1. A) Op de noordwestelijke hoek van het basement van het terras sluit een schuurtje aan. Het is opgetrokken in steen over één bouwlaag en heeft een lessenaardak met de hoge zijde op het oosten.
2. B) Ten zuiden van het landhuis, aansluitend op de zuidelijke zijde van het terras, is een koraal met stenen en bepleisterde muren.

(Opmerkingen:

1. Ten westen van het landhuis, aan de andere kant van de openbare weg, staan de ruïnes van een klein huisje en de muren van een koraal. Het huisje had een rechthoekige plattegrond, was opgetrokken in steen over een enkele bouwlaag en had een zadeldakje. Op enige afstand ten noordoosten van het landhuis stonden een grote magasina met schuinsopgaande wanden en een schuur. De magasina en de schuur verkeerden in een slechte staat en zijn onlangs door de eigenaar afgebroken.
2. Tijdens restauratie enkele jaren geleden werden boven de ramen en deuren gemetselde bogen in de muur aangetroffen.
3. Het plafond van de kern is recentelijk gedeeltelijk verwijderd.
4. In de opening in de kernwand was een opgeklampte houten deur; deze is door de huidige eigenaren verwijderd.
5. Breuklijnen in de muur tussen de keuken en het hoofdgebouw wijzen erop dat de keuken oorspronkelijk niet verbonden was met het huis, maar op enkele meters afstand stond.)

Redengeving:

Het gebouw als boven beschreven is van algemeen belang wegens schoonheid en volkskundige waarde op grond van de volgende waardestellende criteria:

• ensemblewaarde vanwege het complex bestaande uit een landhuis, keuken, een terras met een dors/droogvloer, een regenbak, een schuurtje en een koraal;
• architectuur- en cultuurhistorische waarde vanwege de voor Curaçao kenmerkende opzet van een kern met galerijen en een (oorspronkelijk losstaande) keuken met fogon;
• architectuurhistorische waarde vanwege de 18^e-eeuwse tuitgevel met datum.

Tot het hierboven vermelde monument behoort al hetgeen dat door bestemming of anderszins rechtens onroerend is.

Registratie: 2002-03-13

Afschrift Hypotheekbewaarder: 2002-02-13

Aanwijzingsbesluit: 2001-12-20

Publicatie: 2002-01-15

Inzage: gedurende 30 dagen vanaf 2002-01-15